Onvruchtbaarheid op de kaart gezet

Waar random zappen niet toe kan leiden…

Afgelopen maandagavond had ik een relaxt avondje, aangezien mijn wekelijkse sportles niet doorging. Zittend voor de tv zapte ik een beetje, maar er was niets wat echt mijn aandacht trok. Dus bleef ik maar hangen bij ‘Kopen zonder Kijken’. Niet mijn favoriete programma, maar bij gebrek aan beter goed genoeg.

Ik viel er middenin, dus had geen idee wat er precies speelde. Ik zag vooral veel verdriet en emotie bij de vrouw van het stel. Op X regende het aan reacties die haar een ‘jankerd’ noemden en verwend. Hmm, zou het? Even later leerde ik dat dit jonge koppel een grote kinderwens heeft en al jarenlang in een traject zit, nog zonder resultaat. Pff, nu komt het wel erg dichtbij. 

Emoties

Gelijk dwaalden mijn gedachten af naar een aantal jaar geleden, toen we hier zelf doorheen dingen. De tranen, de stille wanhoop, de onzekerheid die ik in ze terugzag en oh zo herkenbaar was, raakten me. Ook ik moest weer een traantje laten. Als je hier zelf niet doorheen gaat, kun je je niet voorstellen hoe dit voelt. 

En dat bleek ook uit de reacties op social media. Niet iedereen had evenveel begrip voor de situatie en vooral niet voor de vele tranen. Toen ik dit in eerste instantie las, werd het weer duidelijk hoezeer er nog een taboe ligt op dit onderwerp. Hoeveel onbegrip er is. Pijnlijk duidelijk door reacties als: ‘Dan adopteer je toch gewoon?” Ik zeg niet dat adoptie niet mooi kan zijn, maar het is geen behulpzame opmerking wanneer elke cel in je lichaam nog verlangt naar je eigen kindje. Zoals overduidelijk bij deze twee.

Dapper

Toch was er ook een keerzijde. Een hele grote, positieve keerzijde. In de dagen na de uitzending zag ik overal berichten, artikelen, columns voorbijkomen waarin de onvervulde kinderwens van het stel werd besproken. En niet op de minste platforms! In de reacties een en al begrip van mensen die door hetzelfde heengaan en ook hún verhaal deelden. Als één schaap over de dam is…

Toen wij zelf door dit traject gingen, was ik er in het begin ook stil over. Alsof je je ervoor moet schamen. Maar na een tijdje was ik daar wel goed klaar mee! Ik werd open naar alles en iedereen. Waarom niet? Ik wil iedereen op het hart drukken die hier doorheen gaat, praat erover. Het is niets om je voor te schamen, want het is niet jouw schuld. Ik herhaal: het is niet jouw schuld! Wanneer het voor 1 op de 6 stellen niet vanzelfsprekend is om zwanger te worden, zouden we er toch over moeten kunnen praten? 

Ik heb niets dan respect voor Ferdos en Marlou, die zo dapper zijn geweest om zich kwetsbaar op te stellen op nationale televisie. Die hebben laten zien wat het met je doet en zo een stukje hebben bijgedragen om dit onderwerp uit de taboesfeer te halen.

We hebben elkaar nodig

Je hoeft maar tot het tweede hoofdstuk in de Bijbel te lezen om te weten dat het niet goed is voor de mens om alleen te zijn (Genesis 2:18). We zijn niet gemaakt om dingen alleen te ondergaan. We hebben elkaar zo nodig. De Bijbel zegt in Romeinen 12 vers 15: ‘Verblijd met hen die blij zijn, en huil met hen die huilen’ 

Hoe kunnen anderen weten waar je doorheen gaat, als je het voor jezelf houdt? Je ziet wat er kan gebeuren wanneer je alles in de openheid gooit. En ik weet dat het eng is. Zullen er harde reacties komen en onbegrip? Natuurlijk. Maar zoals we de afgelopen dagen hebben gezien, voor 1 zulke reactie zijn er weer 10 anderen die wél achter je staan.

Misschien kom je er door te delen wel achter dat iemand uit jouw omgeving hier ook doorheen gaat? Het voelt soms als een eenzame strijd, juist omdat we het voor onszelf houden. Maar onthou, je bent niet alleen.

Kijk omhoog

Ik weet het nog goed, voor de zoveelste keer liep ik vanaf de parkeerplaats naar de ingang van het ziekenhuis. De route kende ik inmiddels uit mijn hoofd. Door de grote draaideur, gelijk naar rechts, met de lift naar de tweede verdieping en naar links. Waar de receptioniste van de fertiliteitspoli alweer op me wachtte.

Iedereen die door een fertiliteits-traject gaat in het ziekenhuis, weet dat het een emotionele rollercoaster is. In mijn geval leek het alsof al die emoties tegelijkertijd naar boven kwamen, vanaf het moment dat ik van de auto naar het ziekenhuis liep.

Met een knoop in mijn maag liep ik daar, piekerend: “Hoe zou het er vandaag weer aan toegaan? Zouden de hormonen zijn werk hebben gedaan? Kan er deze maand een behandeling plaatsvinden? Of blijf ik weer met lege handen achter? Hopelijk krijg ik die ene fijne arts en niet die gevoelloze.” Als je dan toch naakt in een stoel moet liggen met je benen wijd, dan is het wel zo fijn dat je als mens wordt behandeld.

Een zachte stem

Ik kan je niet exact vertellen wat er deze ochtend aan de hand was, maar alles voelde nog zwaarder dan normaal. We waren inmiddels zo’n 3,5 jaar bezig om zwanger te worden en ik voelde me hopeloos en teneergeslagen. Meestal kon ik mijn tranen nog wel bedwingen tot na de afspraak, maar deze keer liepen de tranen al over m’n wangen. Ik was zo moe van alles. Ik was zo verdrietig. Ik wilde zo graag moeder worden. Niet wetende wat er ging komen die dag, wist ik wel één ding: ik kon niet weer een teleurstelling verkroppen.

Terwijl ik mijn hoofd naar beneden hield, zodat niemand mijn tranen kon zien, hoorde ik een zachte stem in mijn binnenste: “Kijk naar Mij, Ik ben jouw veiligheid.” Ik hoorde dit opnieuw en opnieuw en opnieuw, alsof er een bandje op repeat stond. Wanneer God iets meerdere keren zegt in de Bijbel, weet je dat je moet opletten. “Kijk naar Mij, Ik ben jouw veiligheid.” Hoewel ik nog niet wist wat God precies wilde vertellen, bracht het gelijk troost. Ik wist dat wat ik ook zou moeten doorstaan die dag, ik mocht schuilen onder Zijn vleugels.

Omstandigheden

Later die dag ging ik nadenken over de woorden die God tot me sprak. Ik besefte dat Hij de nadruk legde op IK. “ÍK ben jouw veiligheid.” Terwijl ik daarover nadacht, besefte ik al gauw waarom Hij dit zei. Was God mijn eerste toevlucht in deze situatie? Of luisterde ik eerst naar wat de dokters zeiden, wat online ‘experts’ zeiden, naar de adviezen van de mensen om me heen? Waar zocht ik het antwoord? 

Ik realiseerde dat mijn blikveld vaak niet verder ging dan mijn omstandigheden. Wanneer je in het ziekenhuis loopt en zwanger probeert te worden, is het zo gemakkelijk om bezig te zijn met de dingen die er gezegd worden over je lichaam. Uit een soort frustratie met mijn lichaam, probeerde ik vanalles om een zwangerschap te bevorderen: mijn eetpatroon aanpassen, supplementen slikken en zelfs baarmoedermassages. Hoewel deze dingen op zich niet slecht zijn, haalde het mijn focus weg van God. 

Jaloerse God

Hoewel we meestal geen warme associaties krijgen bij het woord ‘jaloezie’, zegt de Bijbel dat God een jaloerse God is. En dat vind ik zo mooi! God wil ons helemaal. Hij wil alles van ons. En Hij is jaloers wanneer we Hem niet alles geven. Wanneer we met onze problemen liever naar mensen toegaan dan naar Hem. Hij wil ons troosten! Hij wil ons bemoedigen! Hij wil ons dingen openbaren. Hij wil tot ons spreken in onze situatie. Waarom? Omdat Hij het antwoord is. Zoals Jezus zelf zei: “Ik ben de weg, de waarheid en het leven.” 

We weten dat Jezus ons is voorgegaan in het lijden. Er is niemand die beter begrijpt waar je doorheen gaat dan Hij. Wanneer je het niet meer ziet zitten. Wanneer je het niet meer weet. Wanneer de tranen vloeien. Kijk omhoog. Hij wacht op je met open armen. 

Genade en werken; een paradox?

Is het je weleens opgevallen dat er een tegenstrijdigheid lijkt te zitten in het Woord? Als kinderen van God mogen we leven uit genade. Daar zijn talloze verzen over te vinden in de Bijbel. Zoals 1 Petrus 5 vers 7: ‘Werp al uw zorgen op Hem, want Hij zorgt voor U.’  Psalm 46:10 zegt: ‘Geef je gewonnen en weet dat ik God ben.’ En het welbekende vers in Matteüs 11:28-30: ‘Kom maar naar Mij toe, allen die vermoeid en belast zijn, en ik zal u rust geven. Neem Mijn juk op u, en leer van Mij dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart; en u zult rust vinden voor uw ziel; van Mijn juk is zacht en Mijn last is licht.’ 

En zo staat de Bijbel vol met verzen over de genade, de rust en vrede die God geeft en dat we onze zorgen in Zijn handen mogen leggen.

Maar, zo staat er in Jacobus 2:17 geschreven: ‘Zo is geloof alleen, als het geen werken heeft, dood.’  In Marcus 11:23 staat: ‘Voorwaar, Ik zeg u, wie tot deze berg zou zeggen, hef u op en werp u in de zee, en in zijn hart niet zo twijfelen, maar geloven, dat hetgeen hij zegt geschiedt, het hem zal geschieden.’ 

Dus, we mogen aan de ene kant alles aan God geven, stil zijn en erop vertrouwen dat Hij zal ingrijpen in onze situatie. Maar aan de andere kant geeft Jezus ons wel een opdracht. Hij zet ons óók aan het werk. Hoe zit dat? En hoe kan het dat we dit stuk zo vaak missen? Deze eigen verantwoordelijkheid, die wij blijkbaar hebben als christenen. 

Tot voor kort begreep ik dit ook niet. Sterker nog, ik vermeed voorgangers en sprekers die het hadden over proclameren en spreken tegen je berg (situatie) als de pest. Ik zag het als ‘werken’ en kon dat niet rijmen met genade. “Wanneer je weet dat Jezus je gered heeft en dat Hij Almachtig is, waarom moeten wij dan nog hele dagen spreken en proclameren?” dacht ik. Toen bleek dat we niet zo snel zwanger werden als verwacht (dit was onze ‘berg’), was geloof uitspreken alsnog het laatste waar ik aan dacht. Mijn gedachte was simpel: ‘wanneer het Gods wil is, zal Hij het wel doen.’ Ik had niet de indruk dat ik daar zelf zoveel invloed op kon uitoefenen. 

Wachten

En dus bleef ik passief in het wachten. Iedereen kent deze tekst wel uit Jesaja 40:31: ‘Maar wie de Here verwachten, putten nieuwe kracht, zij varen op met vleugelen als arenden; zij lopen, maar worden niet moede; zij wandelen, maar worden niet mat.‘ Maar wat betekent dat nou eigenlijk, wachten op de Here?  Als we naar de Bijbel kijken, zien we dat velen ons zijn voorgegaan in het wachten. Jozef wachtte 13 jaar. Abraham, de vader van het geloof, wachtte maar liefst 25 jaar op de vervulling van de belofte. En zélfs toen de belofte was vervuld met de komst van Izak, werd Abraham nóg een keer getest door God. In Jacobus 2:20-21 staat geschreven: ‘Was Abraham, onze vader, niet door werken gerechtvaardigd toen hij Izak, zijn zoon, op het altaar geofferd had? Ziet u hoe werken door zijn geloof verricht werden, en dat door de werken het geloof volmaakt is geworden? ‘

Ik ben ervan overtuigd dat het wachten waar de Bijbel over spreekt, geen passief wachten is. Stel je het volgende eens voor; een man is nog single en wil graag trouwen. In plaats van op zoek te gaan naar een vrouw, zit hij jarenlang op een stoel, beweegt niet en zegt: “Ik wacht op de Heer, Hij zal me een vrouw geven.” Wat een belachelijk beeld! Maar toch kunnen wij onbewust ook zo passief zijn terwijl we wachten. 

Neem de man die al 38 jaar ziek was en bij het water lag, wachtend op zijn doorbraak. Jezus vraagt aan hem: “Wil je gezond worden?” Wat een gekke vraag! Natuurlijk! Toch? Nu begrijp ik pas dat die vraag helemaal nog niet zo gek is. Gezond zijn is iets wat hij helemaal niet kende. Misschien was hij wel bang voor het onbekende? Misschien was hij comfortabel in zijn slachtofferrol? Nu mocht hij aan het water liggen en klagen, maar wanneer hij genezen is, zou er meer van hem verwacht worden. Als de man bevestigend antwoord, spreekt Jezus zeer duidelijk: “Sta op!”.

Wat God wil zien, is onze bereidheid om op te staan. Om niet passief af te wachten, niet in de slachtofferrol te blijven, maar terwijl we wachten ons geloof opbouwen naar nieuwe niveaus. Geloof is hét betaalmiddel van de hemel. Jezus reageert op geloof. Jezus ontmoet ons waar wij zijn in ons geloof. 

Grenzeloos vertrouwen

Toen ik juist datgene ging doen waarvan ik dacht dat het niet nodig was, mijn geloof aan het WERK zetten, gebeurde er iets bijzonders. Ik merkte dat hoe meer mijn geloof groeide door het spreken van het woord over mijn situatie en mijn lichaam; hoe meer ik kon ontvangen van zijn genade. Hoe meer rust en vrede ik kreeg over mijn situatie.

Ik was er zó zeker van dat God zou doen wat Hij in Zijn Woord belooft. Maar intussen was ik door het opbouwen van mijn geloof zo enthousiast over Hem, zo in Zijn rust en Aanwezigheid, dat mijn situatie steeds kleiner leek te worden. Zoveel zelfs, dat ik tegen de Heer zei: “Ik wil dat deze (zwangerschaps)test positief is, maar als het niet zo is, dan is dat ook niet erg. Ik blijf U gewoon dienen en bouwen aan Uw Koninkrijk.” En dat was écht genoeg. Laat dat precies het moment zijn waarop ik voor het eerst in vier jaar tijd een positieve zwangerschapstest in handen had. 

Dit grenzeloze vertrouwen in God, die overgave, ik geloof dat Hij ons daar allemaal wil hebben. Zoals Abraham, onze vader in het geloof, die zelfs bereid was om zijn (langverwachte) zoon te offeren. Tijdens het wachten hebben we de kans om ons geloof aan het werk te zetten en te groeien in geloof, zodat ook wij radicaal leren om op Hem te vertrouwen, in alles. Zelfs in het wachten.

CHRISTEN EN ONGEWENST kinderloos: “Niets heeft mijn geloof zo doen wankelen als dit” 

We praten er niet graag over, maar het is er wel: onvruchtbaarheid. Voor een op de vijf stellen is zwanger worden niet vanzelfsprekend. Dus ja, ook onder christenen, ook in jóuw kerk komt het voor. Vaak onzichtbaar, maar dat maakt het niet minder waar, vertelt Lesley Hartman in dit artikel. “En het is rauw, het is pijnlijk en eenzaam. Het is niet iets waar je een ‘christelijk sausje’ overheen kunt gieten en het komt wel weer goed. Ongevraagd advies is al net zo erg. Hoe komt het dat we het zo moeilijk vinden om hiermee om te gaan, terwijl het wel een veelvoorkomend probleem is?“

Al bijna 4 jaar probeerden mijn man en ik zwanger te worden, toen we in de kinderwensdienst zaten bij Tom de Wal eind september 2022. “Wat bijzonder dat iemand hier aandacht aan wil besteden”, dacht ik. Want de weg was zwaar geweest en eenzaam. Het volgende dat ik dacht: “Wauw, er zijn twee diensten en het zit gewoon vol!” Twee keer 180 mensen. Wat een (ongeziene) nood. En wij zaten er ook middenin. Niet wetende dat ik nog geen twee weken later mijn eerste positieve zwangerschapstest in handen zou hebben. Prijs God!

De waarom vraaG

Het zou zo makkelijk zijn; ik ben nu zwanger, probleem opgelost! Wij hebben onze doorbraak ontvangen en kijken niet meer achterom. Ware het niet dat God al vóórdat ik zwanger werd liet zien dat ik hier iets mee moest. Waarom ik, Heer? Ik ben hier de minst geschikte persoon voor. Kon ik maar zeggen dat ik er zo goed mee ben omgegaan. Maar dan zou ik liegen. Ik heb vriendinnen die door hetzelfde heen gaan, soms zelfs al veel langer wachten. Deze heldinnen staan nog steeds te stralen op iedere babyshower en zijn oprecht blij voor anderen. Daar heb ik diep, diep respect voor. 

Ikzelf? Tsja, ik bleef zo’n drie jaar hangen in de waarom-vraag. Die kennen we allemaal wel: “Heer, waarom gebeurt dit bij mij?” Of: “Waarom zij wel en ik niet?” en “Als U Almachtig bent, waarom grijpt U dan niet in?” Waarom, waarom, waarom. Dat dit niet nuttig of productief is voor je geloofsleven, hoef ik waarschijnlijk niet uit te leggen. Ik werd gefrustreerd, boos, bitter en jaloers. Ik ben er niet trots op, maar het is de waarheid. De Bijbel waarschuwt niet voor niets dat je je hart boven alles moet bewaken. 

Niets heeft mijn geloof dan ook zo doen wankelen als dit. Oude zonden waarmee ik allang had afgerekend, staken weer de kop op. En ik was boos, heel boos. Op de verkeerde. Op God. Hoewel ik naar buiten toe nog steeds alle ‘juiste dingen’ zei, was mijn hart ver verwijderd van Hem. 

NIET MAAKBAAR

Hoe kwam het dat ik zo diep was gezonken, dat ik zelfs bijna mijn geloof kwijtraakte? Een aantal dingen, eigenlijk. Leugens geloven. Meer luisteren naar mensen (doktoren) dan naar God. Niet je ogen richten op Jezus, maar op je omstandigheden. Ongehoorzaamheid. Een gebrek aan kennis van de waarheid van Gods Woord. Een gebrek aan geloof. En bovenal: proberen om het zelf (met behulp van medici) ‘op te lossen’, in plaats van volledig te vertrouwen op God.

Maar al snel kwam ik erachter; er is geen kant en klare oplossing. Het geschenk van leven is niet maakbaar, hoe hard de medici dat ook proberen. En dat raakt iets in ons. We proberen als mensen toch vaak de controle te houden, te zoeken naar oplossingen. Wanneer je iets wilt in dit leven, lukt het meestal wel om datgene te bereiken, wanneer je hard werkt en je schouders eronder zet. Maar die vlieger gaat niet op als het aankomt op zwanger worden. 

Je kunt proberen, proberen, proberen. Zelfs jarenlang in het ziekenhuis lopen en jezelf volspuiten met hormonen. Je hele eet- en leefpatroon aanpassen. En alsnog kun je met lege handen achterblijven. Het confronteerde iets, heel diep in mij. Een ongekende frustratie over het besef dat ik hier geen enkele controle over had, maar tegelijkertijd een geweldige kans om volledig, maar dan ook volledig, op God te vertrouwen.  

OMMEKEER

En dat deed ik dan ook, eindelijk! Na bijna drieëneenhalf jaar zag ik het licht. Kort gezegd: ik stopte met klagen en begon te geloven. Ik bekeerde me van mijn boosheid tegenover God. Ik besloot om weer naar Hem te kijken. Hem te gehoorzamen in alles. Zelfs toen Hij me vertelde mijn baan (en daarmee ook vast contract) op te zeggen. Bovenal ging ik op zoek naar de waarheid in het Woord, begon het te geloven en daarop te staan. Want de waarheid zet je vrij!  

In Jacobus 1 vers 6-8 staat geschreven: ‘Maar laat hij er in geloof om vragen en daarbij niet twijfelen. Immers, wie twijfelt, lijkt op een golf van de zee, die door de wind voortgestuwd en op- en neergeworpen wordt. Wat zo iemand moet niet denken dat hij iets ontvangen zal van de Heere. Hij is een dubbelhartig man, onstandvastig in al zijn wegen.’

Dat lijken misschien harde woorden, maar ik heb het aan den lijve ervaren. Ik was ‘dubbelhartig’. Ik wist niet wat de Bijbel zei over vruchtbaarheid, dus ik waaide met alle winden mee. Wat ik op dat moment las of hoorde, daar vertrouwde ik op. De ene dag was ik vol geloof, de andere dag was ik ervan overtuigd dat het nooit zou gebeuren en God een ander plan had. 

Wist je dat de Bijbel niet zegt of vraagt om vruchtbaar te zijn? Nee, de Bijbel bevéélt het: wees vruchtbaar en vermenigvuldig. Wist je dat de Bijbel ook zegt dat kinderen een geschenk zijn van de Heer? En dat je alles wat je vraagt, ontvangt? Als het tenminste Zijn Wil is. En we weten dat het Gods Wil is, want Hij beveelt ons te vermenigvuldigen! Hij is dezelfde; gisteren, vandaag en tot in eeuwigheid. Zijn Woord keert niet ledig terug. Wanneer je hier momenteel zelf doorheen gaat, wil ik je aanmoedigen om Zijn Woord te geloven en daarin te gaan staan. Blijf je ogen op Hem richten, want Hij is trouw!

Ga je hier zelf niet doorheen, maar ken je iemand in je omgeving? Mag ik je dan een kleine tip geven? Probeer het niet op te lossen met (ongevraagd) advies. Nee, op vakantie gaan is geen garantie dat iemand dan wel ineens zwanger wordt. Vraag gewoon eens hoe het gaat. Of je iets kan betekenen. Verras iemand met een fijne afleiding, zoals een ontspannen dagje in de spa. En bovenal, sta naast diegene in geloof! Namens iedereen die door dit proces heen gaat zeg ik alvast: “Dankjewel!”